Motibazioa

Psikologiako klase batean bideo batzuk jarri dizkigute; bideo bakoitza bere gai propioa dauka eta jarraian azalduko dut zertaz hitz egiten duten:

1. Jolasa, daukan eta ematen zaion garrantzia
2. Marrazketa librea
3. Hezkuntza sortzailea
4. Neska erreprimitu baten historioa

                                                     Bideo 1

                                                          

                        Bideo 2                            

                                               Bideo 3

                                                 Bideo 4

  Laburbilduz, bideo guztiak sormena eta motibazioarekin lotura daukate.  Jolasaren eta marrazketaren bidez haurrek haien nahiak zein sentsazioak adierazteko aukera daukate. Aitzitik, helduek kontziente edo inkontzienteki haurrek berez daukaten ezaugarri horiek kentzen dizkiegu eta ni, irakasle izateko bidean nagoela, hori ekiditzen saiatuko nahiz.

Hezkuntza sortzailearen bideoan eta neskatoaren biedoan ere, marrazketari buruz hitz egiten da baina oraingo honetan motibazioari garrantzia handiago ematen zaio. Hezkuntza sortzailearen bideoan bai haurra, bai helduak tailer batean parte hartzen dute. Tailer horretan, marrazketan zentratzen dira eta bakoitzak nahi duena egiten du, beti ere, materialak errespetatuz eta zainduz.

Haurrak tailerrean daudenean libreki aritzen dira, ez dutelako inor beraien atzetik esaten hau ondo dago edo hau gaizki dago, helduek, berriz, hasieran moztuta agertzen dira, baina behin dagoen giroa ikusita lotsa desagertzen da. Epaituta ez sentitzeaz aparte, haurrak eta helduak motibatuak sentitzen dira haien buruan dauzkaten hainbat eta hainbat ideia aurrera eramateko.

Azkenengo bideoan, berriz, guztiz kontrakoa gertatzen da. Kontatzen den historioan, neskak sormen ikaragarria du eta iniziatiba faltarik ez dauka; baina daukan maisuaren eraginez ezaugarri positibo hoirek desagertzen doaz. Horrelako maisu batek umeen haurtzaroa mugatzen du berak inposatzen dituen arauekin.

Bukatzeko, motibazioaren inguruan daukadan iritzia azalduko dut. Niretzat motibazioa hurrengoa da: inguruko pertsonak edo inguruneak berak, persona bati eskaintzen dion errefortzu edo elementu positiboa bakoitzak bere buruan dauzkan ideiak, proposamenak, pentsamenduak etb aurrera eramateko ezinbesteko ezaugarria; hau honela izanda, persona bakoitzak bere buruaren kontzeptua hobetuko du eta ondorioz autoestima igo egingo zaio, bere buruaren irudia hobetuz.

Hau da nire uztez motibazioa, baina persona guztiek ez dute berdin pentsatzen. Pertsona bakoitzarentzako motibazio hitza gauza desberdinak esan nahi ditu, esaterako: norbait bultzatzea berak dituen proposamenak lortzeko, indarra izatea bakoitzak bere buruaru proposatutako gauzak lortzeko, alai jartzen zaizun kualitatea, pertsonek izan beharreko ezaugarria nahi dituzten gauzak lortzeko. Hausnarketa hau borobilltzeko lagun batzuei galdetu diet eta hauek izan dira haien erantzunak; baina nik ez nator bat haiekn esandakoarekin.

Lehen esan dudan bezala motibazioa ez du zertan proposatutako gauza bat lortzeko bidea izan behar. Pertsona orok edo gutxienez irakasleek izan beharko luketen ezaugarri bat da, garrantzitsuena alegia. Nire ustez haurtzaroa da persona baten garairik garratzitsuena eta motibazioa izan beharko litzateke garai honen oinarria. Motibazioa pizteko haibat metodo daude; besteak beste: jolasak jarduera dinamikoak, esperimentazioa… Haurrek ez dute soilik teoriarekin ikasten. Egia esateko, nire ustez, informazio gehiago barnetatzen dute esperimentazio edo jolasen bidez teoriarekin baino. Hau horrela da, era autonomoan lan egiten dutelako eta indibidualki saiakerak egiteko aukera dutelako nahiz eta okertu.

Amaitzeko esan beharra daukat, haurtzaroan, batez ere, garrantzia handiagoa eman behar zaion ezaugarria dela motibazioa. Haurrak motibatu behar dira, baina epaitu gabe. Hau egitea ez da lan erraza baina niretzat irakasle on batek izan beharko lukeen ezaugarri garrantzitsuenetariko bat hori da: motbatzen jakitea. 

Montessori metodologia

Maria Montessori

Maria Montessori-ren bizitza

Maria Montessori Italian jaio zen 1870ean, familia burges, liberal eta erlijioso batean.

Eskolako urteetan ez zen nabarmendu, baina 13 urte zituela institutu tekniko batera bildu eta kalifikazio bikainak lortzera heldu zuen, matematikan eta natura zientzietan nabarmenduz.

Helburu logikoa ingeniaritza ikasketak egitea bazen ere, bat-batean eta arrazoi jakinik gabe, medikuntza ikastea erabaki zuen Montessorik. Garai haietan emakumeengan ohikoa ez bazen ere, Maria Montessorik ingeniaritza biologia eta medikuntza ikasi zituen azkenean.

Italiako lehen mediku emakumea bihurtu zen, baina emakume izateagatik ospitaleetan aritzeko baimena ukatu eta adimen urriko haurrekin hasi zen lanean. Haur hauekin lanean euren ahalmenak eduki eta garatu zitzaketela ikusi zuen, bizitza hobe bat merezi zutela uste zuen eta ez zituen ikusi gizarterako karga bat bezala. Geroago haiekin hasi zen garatzen bete teoria pedagogikoak.

Horrela, 1907an Casa dei banbini (euskaraz, Haurren etxea) eratu zuen Erroman eta bertan aritu zen urte luzeetan zehar. Idatzitako liburuek eta emandako hitzaldiek ospea ekarri zioten eta herrialde batetik bestera ibili zen bere ideien berri emanez.

Herbehereetan hil zen 1952an, bere pedagogia zabaltzen ari zela.

Haurrez gainera emakumeen egoera sozialarekiko interes handia erakutsi zuen. Montessorik Johann Heinrich Pestalozzi pedagogoaren lanak ezagutu eta bereganatu ere egin zituen.

Montessori pedagogia

Zentzumenen pedagogia

Maria Montessorik haurrak eskuak erabiliz ikasten duela pentsatzen zuen. Horrela, haurraren ikaskuntza materialez lagundu behar zela pentsatzen zuen. 

Maria Montessorik haurrak eskuak erabiliz ikasten duela pentsatzen zuen. Horrela, haurraren ikaskuntza materialez lagundu behar zela pentsatzen zuen.

Hasieran bere teknikak ez-gaitasun psikikoak zituzten haurrekin frogatu zituen eta ikusi zuen haur hauek gai zirela beste haurrek egiten zituzten azterketa berberak egiteko eta gainditzeko.

Halaber, konturatu zen, haur hauek euren adimena eta nortasuna garatzeko objektuak manipulatu behar dituztela. Izan ere, gizakiak bere garapenerako, errealitatearekin kontaktuan egoteko beharra duela usten zuen. Horrela, estimulu gisa diharduten, eskuko jolasa eta lana funtsezko elementu bilakatu ziren bere pedagogian, inposizioak baztertuz eta haurraren berezko gaitasunak sustatuz; betiere euren ingurukoen laguntzaz.


Jolas eta esku-lanen bidez haurren autoestimua bultzatzen zuen eta haurrek ikusten zutenean aurrera egin zezaketela eta gehiago ikasi, hitzen eta zenbakien kontzeptuak transmititzen zizkieten.

Ikaskuntza askea

Ildo horretatik, haurrek ikasteko askatasuna behar zuela pentsatzen zuen. Gehiegizko arauek haurra mugatu egiten zutela uste zuen, bere garapen aske eta aktiboa kolokan jarriz. Akatsak egitea ez zen gaizki ikusten horrela haurrek ikasi egiten zutelako berriro saiatuz. 

Banakotasuna

Haur bakoitzak bere bilakaera du eta berez aurkituko du bere ikasteko erritmoa. Programa kronologiko baten inposaketak, haurraren porrota ekar dezake, bere erritmo naturalak behartu egiten direlako.

Irakaslearen zeregina

Irakasleak haur bakoitzaren ikaskuntzaren bilakaera errespetatu behar du, inposiziorik gabe. Behatzaile moduan aritu behar da, haurrak nola ikasten duen aztertuz eta horretarako jarduerak proposatuz. Aldi berean, haurrek elkarren artean ere ikasten dutela baieztatu eta maila ezberdineko haurrak talde bakar batean bateratzea onuragarria dela uste zuen Montessorik.

Zehatzago eta labur, honako hauek dira Montessoriren pedagogiaren zenbait puntu:

• Haurren garapena bilakaera mailakatua du eta bilakaera horretan, aro bakoitza berezia da.
• Jaiotzetik 6 urtera arteko epea zen bere iritziz garrantzitsuena eta adin horretako haurrentzat garatu zuen bere metodoa, gerora beste mailetara zabaldu bazen ere.
• Haurrak kapazak dira beraien erabakiak hartzeko, gaitasuna badaukatelako.
• Garapen kurrikularra egiteko haurraren testuinguruaren behaketa egin behar da.
• Haurraren tamaina duten altzariak eta ingurua sortu behar da beraiek eroso egon daitezen.
• Gurasoen partehartze aktiboa beharrezkoa da garbitasuna eta ohitura osasuntsuak eskolan bultzatzeko.
• Motibazioa garrantzitsu da.
• Ikaskuntza haurra jaiotzen denetik hasten da.
• Kontzeptuak ez dira haurraren garunean sartu behar, haurren barne ezagutzetatik abiatu behar dira.
• Haurrak arazoaren irtenbidea bilatu behar du, bere barne eskemetan arakatuz.
• Haur bakoitzak bere erritmoa edo abiadura du eta horregatik denbora hauek errespetatu behar dira.
• Haur bakoitza ezberdina da.
• Autoebaluazioa eta autozuzenketa bideratzen dituen material didaktikoak erabili behar dira.

Maria Montessoriren pedagogia oso kritikatua izan da urteetan zehar. Hala ere, pertsonaia ospetsuen onespena ere izan zuen eta horri esker bere ideiak mundu osoko bazterretara zabaldu ziren. Berari esker, albo batera utzi ziren betiko gela ilunak, arbel bakar bat zutenak, eta ikasle guztiz lerrokaturik zeuden gelak. 

Garrantzia hartzen joan ziren leku zabalak, non ikasleak inolako oztopo gabe mugi zitezkeen, kolore ezberdinetako kubo eta kaxen bidez haurren garuna estimulatu eta elkarren arteko komunikazioa bultzatzen zen. Montessori metodoen eragina nabarmena da egungo pedagogian eta eskola guztietan erabiltzen dira berak proposaturiko materialak eta ideiak, haur hezkuntzan batez ere, haurrak berezko garapena izan dezan

Hezitzailearen ebaluaketa

-Txokoen ebaluaketa egiteko hezitzaileak hau kontuan hartzen du:

Umearen garapenean, behaketa zuzenaren bidez. Ikusi behar dugu haurra aktiboki parte hartzen duen, jarduera hasten duen iniziatiba propioarekin, bakarrik jolasten duen edo ikaskideekin, arreta mantentzeko gai den, denbora guzti horretan, jarduera egiterako orduan gustoko duen...

-Heziketa zeregina: ebaluatu behar da bere prozesua eta garapena. Garrantzitsua da egunero txokoen baieztapenari buruz hausnartzea eta beste berri batzuk bilatzea.

Materialak

Ezaugarriak:

-Zentzumenen garapena bultzatzen du: zentzumen guztiak lantzen dira arlo guztietan.

-Materialen erabilera diseinatuta dago haurrek haien kabuz ikertzeko eta lanean jartzeko. Hauen bidez haien akats propioak ikus ditzakete.

-Zailtasunagatik multzokatuta daude: Talde bakoitzaren barruan umeak  aukera dezake zer egin, baina aldiak pasatu gabe, hau da; zailtasun-ordena jarraituz. 

Joko txokoak

Maria Montessori material ezberdineko hainbat txoko sortzen ditu, non haurrek bere ahalmenak garatu ditzan era global batean, horregatik, klasea zatitzen da txokotan joko eta zeregin desberdinak garatzeko era libre era arduratsu batean.

Txokoen banaketa klase barruan leku ezberdinen sorrera dakar. 

Helburuak:

1. Haurrak aukeratzea eta autonomoak izatea.
2. Guztien artean aukeratuta arauak errespetatzea.
3. Bakoitzaren banakotasuna errespetatzea.
4. Umeei uts egitea uztea.
5. Material antolatuta eta umeen eskura.
6. Espazioaren antolakuntza egokia.
7. Materialak eta ingurunea utzi behar dio umeari sortzeko ahalmena izaten.
8. Hezitzailea jardueraren bideratzailea izango da eta bere jarrerarekin umearen hazkuntzari lagunduko dio.

Motak:

1. Joko sinbolikoaren txokoa.
2. Lurrean eraikuntzak egiteko txokoa.
3. Psikomotrizitate txokoa.
4. Plastika txokoa.
5. Liburutegi txokoa.
6. Didaktika jokoen txokoa.